Angst als goede en slechte raadgever

Door Asley Doogan uit 'Leven met de dood':

Interview met existentieel psycholoog Fons de Vries (Praktijk Mental Balance te Amersfoort).
Hoe kom je van doodsangst af?

Angst is een slechte raadgever wordt vaak gezegd, maar dit is niet helemaal waar. Angst is juist zelden een slechte raadgever. Alleen als angst uit proporties raakt is deze slecht voor je. Angst is een beschermingsmechanisme, die je aanzet om beter te presteren en scherper te blijven. Als er geen doodsangst zou bestaan, zouden we geen levenskracht hebben. Je moet doodsangst accepteren, want alle angsten die je wegdrukt blijven uiteindelijk omhoog komen. Bewust zijn van je sterfelijkheid is een belangrijke stap om je doodsangst te reduceren, maar er moet ook genoeg ruimte blijven om in het hier en nu te leven.

De dood is doodnormaal. Het sterven is de grootste zekerheid die we hebben, terwijl de dood de grootste onzekerheid is. Onbekend maakt ook vaak onbemind: iedereen heeft in zekere mate last van doodsangst. Uit een onderzoek blijkt dat mensen met een lage zelfwaardering banger zijn voor de dood dan mensen met een hoge zelfwaardering. Het groepsgevoel reduceert namelijk de doodsangst en mensen met een lage zelfwaardering hebben eerder het gevoel dat ze niet in een groep of zelfs de maatschappij passen.

Uit een ander onderzoek blijkt ook dat bij confrontatie met de dood het groepsgevoel wordt opgezocht. Mannen en vrouwen moesten beiden een vragenlijst invullen terwijl ze onbewust werden geconfronteerd met de dood. De mannen vulden de vragenlijst nationalistischer in dan ze normaal zouden hebben gedaan. De vrouwen lieten in hun vragenlijst veel meer blijken hoeveel waarde ze hechten aan relaties. Beiden zoeken een groep op bij confrontatie met de dood. De mannen zoeken dit in een macro-groep en de vrouwen zoeken dit op intiemere en kleinere schaal.

Het is belangrijk dat je je niet schaamt voor je doodsangst, je moet het niet verdringen. Het kan helpen om er met mensen over te praten, we zijn immers in dit opzicht allemaal lotgenoten. Erover lezen kan ook helpen, boeken van psychiater Elisabeth Kübler-Ross kunnen troostend werken. Als de angst erg groot wordt, is het beter om psychologische hulp in te schakelen. Hypnotherapie kan bij doodsangst erg goed werken. Dit is een psychotherapie waarbij je contact maakt met het onderbewuste. De problemen en de oplossingen zijn in je onderbewustzijn te vinden, de psycholoog is alleen maar een gids. Dit kan je helpen om in een reëler perspectief te komen tegenover de dood, maar een complete afwezigheid van doodsangst bestaat niet.

Mensen zijn ook minder bang voor de dood, als ze iets betekend hebben voor de wereld. Een boek schrijven, muziek opnemen, kinderen krijgen of wetenschappelijke kennis ontwikkelen. De mens hunkert naar een immateriële manier van voortleven, zo houden we toch nog contact met de aarde na onze dood. Het is voor mensen een geruststelling als ze door kunnen leven via anderen.

Dr. Fons de Vries
Praktijk Mental Balance
Amersfoort-Utrecht, Gooi, Gelderland en omstreken
Integratieve psychotherapie, hypnotherapie, relatietherapie en PDS-therapie
 

2 november 2014